Ιστορία

Ελληνική μυθολογία αναφέρεται συχνά στη Χαλκιδική: στην Κασσάνδρα βρίσκεται θαμμένος ο γίγαντας του σεισμού, Εγκέλαδος. Ο Aθως πάλι σχηματίστηκε από το βράχο που έριξε εναντίον των θεών ο ομώνυμος Γίγαντας, μα και η Σιθωνία οφείλει το όνομά της στο Σίθωνα, το γιο του Ποσειδώνα. Μύθοι θα πει κανείς. Υπονοούν όμως την προσπάθεια που καταβλήθηκε για να ερμηνευτούν, από τα πολύ παλιά χρόνια, οι ιδιορρυθμίες αυτού του χώρου. Η επιστημονική έρευνα πάντως έχει καταδείξει ότι η γεωμορφολογία της παλαιοντολογικής Χαλκιδικής ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Διαφορετική σίγουρα ήταν και η χλωρίδα και η πανίδα της. Τα απολιθωμένα λείψανα ελεφαντοειδών και άλλων εξαφανισμένων ειδών που βρέθηκαν στη Νικήτη και έχουν εντοπιστεί στα Βραστά, στην Τρίγλια κ.α. αποτελούν μάρτυρες μιας άλλης εποχής, που μάλλον δεν είδε ποτέ ανθρώπινο γένος. Επίσης τα ευρήματα στο Σπήλαιο των Πετραλώνων απέδειξαν ότι η παρουσία του ανθρώπου εδώ ξεπερνά τις 700.000 χρόνια, ενώ το κρανίο του αρχανθρώπου υπολογίζεται πως έχει ηλικία 200.000 ετών περίπου. Εγκαταστάσεις οργανωμένης κοινωνίας έχουμε στη Χαλκιδική από το 4.000 π.Χ. και οι παλαιότεροι κάτοικοί της ήταν Θράκες και Πελασγοί.

Το 348 π.Χ. ο Φίλιππος ενσωματώνει την περιοχή στο Μακεδονικό Βασίλειο. Στα Ελληνιστικά χρόνια ιδρύονται τρεις μεγάλες πόλεις: Κασσανδρεία (315), Ουρανούπολις (315) και Αντιγόνεια (στη μέση της Καλαμαριάς το 280 π.Χ.). Το 168 π.Χ. περνά στα χέρια των Ρωμαίων και παρακμάζει καθώς οι πόλεις της περιήλθαν υπό τον έλεγχο Ρωμαίων εμπόρων κυρίως.

Το Χριστιανισμό η Χαλκιδική πρέπει να ασπάστηκε το 50 μ.Χ. Στους Χριστιανικούς αιώνες θα δεχθεί πολλές καταστροφικές επιδρομές όπως των Γότθων (269), των Ούννων (6ο αι.) και των Καταλανών (1307). Κατά τον 9ο αι. οργανώνεται η μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους. Το 855 ο Βασίλειος Α΄ ο Μακεδών με χρυσόβουλο ορίζει “του λοιπού αθορύβους και αταράχους διάγειν τους μοναχούς” έως της συνελείας του αιώνος. Κατά τον 10ο αι. ένα πλήθος μονυδρίων βρίσκονταν συγκεντρωμένο γύρω από τις Καρυές. Το 963 κτίζεται η Μονή της Μ. Λαύρας και στη συνέχεια οι υπόλοιπες 19 Μονές.. Μετά τον 10ο αιώνα το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργούμενης γης πέρασε στα χέρια των Αγιορειτών (“Μετόχιᔨ). Από τους συνοικισμούς δε των κολίγων των μονών προήλθαν πολλά νέα χωριά, που αναπτύχθηκαν πλάι στα υπάρχοντα. Στα μέσα του 14ου αιώνα ένα μεγάλο μέρος της Χαλκιδικής προσαρτήθηκε στο Σερβικό κράτος, ενώ πριν την υποδούλωση στους Τούρκους η Κασσάνδρα και άλλες παραλιακές περιοχές βρέθηκαν υπό τους Βενετούς.

Το 1430 υποδουλώθηκε στους Τούρκους και αποτέλεσε τμήμα του σαντζακιού της Θεσ/νίκης . Ξεχωριστή βέβαια περιοχή αποτελούσε το Άγιο Όρος. Παρά τα ειδικά προνόμια κάθε περιφέρειας, την περίοδο της δουλείας οι Χαλκιδικιώτες υπέφεραν, όπως και οι υπόλοιποι έλληνες, από τις αυθαιρεσίες της τυραννικής εξουσίας. Στα τέλη του 18ου αιώνα όλες οι περιφέρειες σημειώνουν ανάπτυξη. Εξαιτίας αυτής της ευημερίας τα παραλιακά χωριά αντιμετωπίζουν πολλές επιδρομές πειρατών. Στα Μαντεμοχώρια μάλιστα η Πύλη το 1775 εμπιστεύεται την εκμετάλλευση των αργυρωρυχείων στα 12 μεγάλα χωριά της περιοχής – στο “Κοινό των Μαδεμίων” – κι έτσι δημιουργείται ένας εκτεταμένος μεταλλευτικός συνεταιρισμός με χωριστή δική του κοινοτική διοίκηση.. Στις αρχές του αιώνα μας η Χαλκιδική παίρνει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα. Η πολυπόθητη ελευθερία θα έλθει τελικά τον Οκτώβριο του 1912.

Κουζίνα

Τοπική Παραδοσιακή  Κουζίνα  
Η γη και η θάλασσα προσφέρουν άφθονα, θαυμάσια υλικά που έχουν διαμορφώσει την τοπική εκδοχή της μεσογειακής γαστρονομικής παράδοσης. Η Χαλκιδική φημίζεται για τις ελιές της, το παρθένο ελαιόλαδο, τα παραδοσιακά ψωμιά και τυριά καθώς και πατροπαράδοτα γλυκά και κεράσματα, που παρασκευάζονται από ντόπια φρούτα. Η περιοχή επίσης φημίζεται για το υψηλής ποιότητας μέλι της,   Είναι  μέλος  των Δρομων Του Κρασιού
Τοπικά Παραδοσιακά  Προιόντα
Χαλκιδική, χάρη στο κλίμα και τη μορφολογία του εδάφους, παράγει λάδι και ελιές που ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη γεύση και ποιότητά τους. Τα ελαιόδεντρα της Χαλκιδικής καλλιεργούνται χωρίς χημικές παρεμβάσεις. Πλούσιες σε φαινολογικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (ουσίες απαραίτητες για τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού), οι ελιές της Χαλκιδικής μεταποιούνται με γνώμονα την ικανοποίηση του καταναλωτή. Η υψηλή θρεπτική αξία και η μοναδική γεύση της ελιάς και του ελαιολάδου της Χαλκιδικής τα έχουν καθιερώσει ως ένα αναπόσπαστο συστατικό της μεσογειακής διατροφής. Νόστιμα και υγιεινά μετατρέπουν τις σαλάτες και τα φαγητά σε πραγματικές γαστρονομικές απολαύσεις.Περιοχές παραγωγής: Όρος Μελίτων, Χερσόνησος Παλλήνης, Υπώρεια Χολομώντα, Κάμποι Πολυγύρου, Ορμύλιας, Ολύνθου και Μουδανιών.
Μελι
Με 6.500 μελισσοκόμους (32% του συνόλου της χώρας) και 1.910 τόνους παραγωγής εξαιρετικής ποιότητας μελιού ετησίως, χαρακτηρίζεται ως το κέντρο μελισσοκομίας στην Ελλάδα. Σήμερα οι μελισσοκόμοι της Χαλκιδικής συνεχίζοντας την παράδοση αξιοποιούν με τον αγνότερο τρόπο την πλούσια χχλωρίδα της Κασσάνδρας, της Σιθωνίας και της Βόρειας Χαλκιδικής, παράγοντας μεγάλες ποσότητες μελιού. Οι μεγάλες ποσότητες ιχνοστοιχείων στο πευκόμελο το καθιστούν μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας.Περιοχές παραγωγής: Νικήτη, Κασσάνδρα και Αρναία.
Τοπικές Συνταγές
Χαρακτηριστικό της  τοπικής γαστρονομίας είναι η ποικιλία υλικών και συνταγών γέφυρά και σημείο συνάντησης της νησιωτικής, ορεινής αλλά και Μικρασιατικής γνώσης και εμπειρίας για την καλλιέργεια συλλογή συνάντηση και τελικά μαγείρεμα εξαιρετικών ποιοτικά πρώτων υλών.
Εξαιρετικά Πιάτα:
  • Πίτα με άγρια χόρτα και σπανάκι (χορτόπιτα)
  • Πίτα με τραχανό κατσικίσιο (τραχανόπιτα)
  • Λουκάνικο χοιρινό με πορτοκάλι και πράσο
  • Ντολμαδάκια γιαλαντζή
  • Κοτόπουλο γεμιστό με τραχανά
  • Κατσικάκι Κασσανδρινό Πασχαλινό (άνηθο, φρέσκα κρεμμύδια, ξινά δαμάσκηνα και ρύζι)

Περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος

Τι μπορείτε να κάνετε

Χολομώντας
ο Χολομώντας, είναι μια περιοχή άγριας ομορφιάς και ένα φυσικό στολίδι που φτάνει ως τα 1165 μέτρα. Γεμάτος επιβλητικά δέντρα που αναπτύσσονται έως πολύ ψηλά στις πλαγιές του, με αιωνόβιες βελανιδιές χαμηλά και με καρυδιές, πεύκα, έλατα και οξιές στα ψηλότερα, προσφέρει συγκλονιστική θέα προς όλες της κατευθύνσεις, ειδικότερα προς τα τρία «πόδια» της χερσονήσου και το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.
Η ειδυλλιακή ατμόσφαιρα που προσφέρουν τα διάφορα χρώματα από τα φυλλώματα δίνει τη θέση της στο απόλυτο λευκό του χειμώνα, οπότε το βουνό είναι γεμάτο χιόνι. Γνωστό και ως «το βουνό των Χριστουγέννων», καθώς τα τρία τέταρτα των χριστουγεννιάτικων ελάτων της Ελλάδας παράγεται στις πλαγιές του.
Λίμνη  Μαυρόμπαρα
Η μοναδική λίμνη της χερσονήσου, με τη μαγευτική χλωρίδα που ζωγραφίζει η φύση με τις ρεματιές που την τροφοδοτούν και τις σπάνιες νεροχελώνες που φιλοξενεί. Η «Μαυρόμπαρα», η μικρή φυσική λίμνη στο δάσος του Πολύχρονου, με έκταση 2.200 τετραγωνικά, σε υψόμετρο περίπου 200 μέτρων.
Απέχει 3 χιλιόμετρα από την παραλία του Πολύχρονου και 4 από το Κασσανδρινό. Ως ενδιάμεσος σταθμός, προτείνεται για περιπατητική διαδρομή ανάμεσα στα δύο σημεία, ενώ η κατάβαση από το Κασσανδρινό προς τη θάλασσα είναι ιδανική κατηφορική εμπειρία για ποδήλατο. Το κυκλικό, εύκολα προσβάσιμο και περιποιημένο μονοπάτι γύρω από τη λίμνη έχει μήκος 3,2 χιλιομέτρων και είναι πνιγμένο στην πολύχρωμη βλάστηση που αλλάζει κάθε εποχή, διαθέτοντας παγκάκια και σημεία για ξεκούραση και παρατήρηση της λίμνης.
Η Μαυρόμπαρα είναι υδροβιότοπος με  χελώνες. Στη Μαυρόμπαρα ζουν, μεταξύ άλλων, τρία σπάνια είδη νεροχελώνων: Η Στικτόλαιμη, η Γραμμωτή και η Ονυχοχελώνα. Έχει χαρακτηριστεί ως Μνημείο της Φύσης από το 1997.

Εναλλακτικός Τουρισμός

Περιπατητικές Διαδρομές

Ποδηλατικός Τουρισμός

Ποδηλατάδα στα μονοπάτια του Αλέξη Ζορμπά Μια διαδρομή στην καρδιά του Αριστοτελικού Όρους, που θα σας οδηγήσει από τα παραδοσιακά σοκάκια του Παλαιοχωρίου στο Πάρκο του Αριστοτέλη, στα Στάγειρα – στο μοναδικό θεματικό χώρο της Χαλκιδικής, αφιερωμένου στην ενασχόληση του πανεπιστήμονα Σταγειρίτη Αριστοτέλη με «Τα Φυσικά». Ποδηλατώντας, θα δείτε ένα τοπίο που η φύση προίκισε με ρωμαλέα δέντρα, και αμέτρητα είδη μυρωδάτων βοτάνων, αρωματικών θάμνων και πολύχρωμων άγριων λουλουδιών. Θα ακολουθήσετε τα ίδια μονοπάτια, που οδηγούσαν τον Αλέξη Ζορμπά από το σπίτι του στο Παλαιοχώρι στους μαγικούς δρόμους του ζωογόνου βουνού.. Όταν θα φτάσετε στο Άλσος του Αριστοτέλη θα ανακαλύψετε τον κόσμο των φαινομένων και της φυσικής.

Ναυτικός Τουρισμός

Η Χαλκιδική διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη χερσαία Ελλάδα, πράγμα που την καθιστά ιδανικό προορισμό για τους ιστιοπλόους. Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η Χαλκιδική θεωρείται θαυμάσιος τόπος για να απολαύσετε την ιστιοπλοϊα ή τις διακοπές με σκάφος είναι οι καιρικές συνθήκες. Στη Χαλκιδική ο καιρός είναι γενικά ήπιος, με λίγες βροχοπτώσεις, μαλακό χειμώνα και τέλειο καλοκαίρι, κατά το τυπικό του μεσογειακού κλίματος.

Οι ζεστές μέρες και οι δροσερές νύχτες στη θάλασσα καθιστούν την κρουαζιέρα με σκάφος και την ιστιοπλοϊα, πολύ ευχάριστες. Το φυσικό ανάγλυφο του εδάφους, η άγρια ακτογραμμή της Σιθωνίας και του Άθω, οι βραχονησίδες και οι απομονωμένοι μικροί ορμίσκοι είναι μια μαγική όψη της Χαλκιδικής που μπορείτε να απολαύσετε αρόδο.

Διαδρομή του Κρασιού της Χαλκιδικής

Η Διαδρομή του Κρασιού της Χαλκιδικής . ξεκινά από τον Άγιο Παύλο, συνεχίζει στο Νέο Μαρμαρά στη Σιθωνία και από εκεί στην Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία Αγίου Όρους, για να ανηφορίσει στην ορεινή Χαλκιδική, στην Αρναία και να καταλήξει στη Μαραθούσα και  συνεχίζεται  στην πανέμορφη κωμόπολη της Αρναίας. Οι επισκέπτες της Διαδρομής του Κρασιού της Χαλκιδικής μπορούν να συνοδεύσουν τις οινογευστικές περιπλανήσεις τους με φιλοξενία, γευστικές απολαύσεις  και εναλλακτικές δραστηριότητες . Η περιήγηση στη Διαδρομή της Χαλκιδικής πλαισιώνεται και από τα παρακάτω αξιόλογα αξιοθέατα και δραστηριότητες:
  1. Το Αρχαιολογικό μουσείο Πολύγυρου
  2. Άλσος του Αριστοτέλη
  3. Όλυνθος
  4. Κάστρο της Τορώνης
  5. Άφυτος
  6. Παρθενώνας
  7. Η διώρυγα της Ποτίδαιας
  8. Πόρτο Κουφό
  9. Κάστρο Ρεντίνας
  10. Ιερισσός
  11. Ουρανούπολη
  12. Ελατόδασος στον Ταξιάρχη
  13. Επίσκεψη στις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους
  14. Γύρος του Αγίου Όρους με το καραβάκι