Αναφορικά με την προέλευση του ονόματος της Αρκαδίας υπάρχουν αρκετές εκδοχές. Από αυτές οι επικρατέστερες είναι οι παρακάτω:
α) Η πρώτη εκδοχή συνδέεται με τον Αρκαδικό μύθο που αναφέρει ο Παυσανίας στα «Αρκαδικά» και οφείλεται στον Καθηγητή Μιχ. Σακελλαρίου. Κατ’ αυτήν, η λέξη Αρκαδία προέρχεται από τη λέξη άρκτος, αρκούδα.
β) Το όνομα ΑΡΚΑΔΙΑ αποτελείται από τα συνθετικά Αρκ και Δία . Το «Αργ» προέρχεται από το «Αργώ» που σημαίνει σκάφος, από όπου έχουμε το Λατινικό archie που σημαίνει κιβωτός, και το Αγγλικό ark που σημαίνει κιβωτός. Το Αρκ-Δίας προφανώς σημαίνει το σκάφος του Δία.
γ) Μια άλλη ερμηνεία προέρχεται από την Ευγενία Δερεχάνη («Το όρος Λύκαιο και οι αρχαίοι Αρκάδες»). Κατ’ αυτήν, η λέξη Αρκάς παράγεται από τη ρίζα αρ αρκ και αλκ απ’ όπου παράγονται τα ρήματα αραρίσκω: αρμόζω, προμηθεύω, στερεώνω, ετοιμάζω, παρασκευάζω και αρήγω: βοηθώ, ωφελώ, αποκρούω, είμαι χρήσιμος, ωφέλιμος, ικανός.
Ο νομός Αρκαδίας είναι ένας από τους ομορφότερους νομούς της Πελοποννήσου Στις περιοχές του γεννήθηκαν, έζησαν και μεγαλούργησαν μεγάλες προσωπικότητες. Βρίσκεται στο κέντρο της Πελοποννήσου, ιδρύθηκε το 1833 είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση νομός της Περιφέρειας Πελοποννήσου ο πέμπτος μεγαλύτερος της Ελλάδας. Ο νομός Αρκαδίας με πρωτεύουσα την Τρίπολη χτισμένη στο κέντρο του οροπεδίου της Αρκαδίας, Παρουσιάζει εξαιρετικά πολυποίκιλο φυσικό ανάγλυφο, εξαιρετικής ομορφιάς τοπία, περιοχές έντονου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και ιστορικές τοποθεσίες. Είναι πλούσιος σε τρεχούμενα νερά, χείμαρρους και ρυάκια, καθώς και μεγάλα ποτάμια κατρακυλούν από τις πυκνοδασωμένες πλαγιές των βουνών της.
Ο νομός έχει πλήρως ανεπτυγμένο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο. Από την Τρίπολη περνούν όλοι οι δρόμοι προς τη νότια και νοτιοδυτική Πελοπόννησο.. Τα παραλιακά θέρετρα της Αρκαδίας Άστρος, Λεωνίδιο και Τυρός συνδέονται με την υπόλοιπη Ελλάδα και ακτοπλοϊκώς.
Η ιστορία χάνεται στα βάθη των αιώνων και στις παρυφές του μύθου. Η πρώιμη εμπράγματη έκφρασή της αρχίζει με τη Μυκηναϊκή περίοδο. Την αρχική φάση ακολουθούν οι κλασικοί χρόνοι με τελικό επίκεντρο τη συμπολιτεία της Μαντίνειας.
Οι περιοχές του νομού Αρκαδίας είναι αυτές με την παλαιότερη κατοίκηση. Kατά τον Ηρόδοτο και άλλους αρχαίους συγγραφείς, οι Aρκάδες και οι Kυνούριοι ήταν αυτόχθονες.Το έθνος των Aρκάδων, όπως αναφέρει ο Αριστοτέλη, κατοικούσε κατά κώμας, με αυτόνομο πολιτικό βίο και κοινούς ηθικούς δεσμούς.
Στους ιστορικούς χρόνους οι έως τότε μικροί Αρκαδικοί συνοικισμοί ενώθηκαν και δημιούργησαν μεγάλες πόλεις (Mαντίνεια, Ορχομενός, Τεγέα κ.ά.), που και αυτές ενώθηκαν μετά τη μάχη στα Λεύκτρα (371 π.X.) υπό την ηγεσία των Θηβαίων. Mετά την υποδούλωση στους Ρωμαίους (146 π.X.) η περιοχή άρχισε να παρακμάζει.
Οι εξελίξεις μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο αλλάζουν χαρακτήρα με τη Ρωμαϊκή κατάκτηση και επιδεινώνονται με τις αλλεπάλληλες επιδρομές των Βαρβάρων, Γότθων, Σλάβων, των Σταυροφόρων, Βενετών και Τούρκων. Παρά τις πολλαπλές λεηλασίες και καταστροφές οι Αρκάδες διατήρησαν ακέραιη την ταυτότητα και τη γλώσσα τους.
Επί Τουρκοκρατίας η Τρίπολη ήταν σημαντικό διοικητικό κέντρο, γι’ αυτό και υπήρξε θέατρο σφοδρών πολεμικών συγκρούσεων, όπως και ολόκληρη η Αρκαδία, κατά την Επανάσταση του 1821.
Στους νεότερους χρόνους πρωτοστάτησαν στις συνεχείς εξεγέρσεις για την ανάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας. Ως σύμβολο διαχρονικών πολιτιστικών αξιών και παραδόσεων η Αρκαδία προβάλλεται διεθνώς στον κόσμο των γραμμάτων και των τεχνών.
Μοναδικό χρώμα έχει ο εορτασμός του Πάσχα σε όλες τις περιοχές της Αρκαδίας και ειδικά στο Λεωνίδιο, καθώς τη νύχτα της Αναστάσεως αναβιώνει εκεί ένα από τα πλέον φαντασμαγορικά αναστάσιμα έθιμα της χώρας μας, το έθιμο των αεροστάτων
Με τους ορεινούς όγκους του Μαινάλου και του Πάρνωνα να δεσπόζουν στο ανάγλυφό της, η κτηνοτροφία αιγοπροβάτων είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη. Προσφέρει καλής ποιότητας κρέατα και ακόμη ανώτερα γαλακτοκομικά. Είναι διάσημη πλέον η γραβιέρα Τριπόλεως και μια μεγάλη ποικιλία από ντόπια τυριά. Στα εύφορα εδάφη της Αρκαδίας παράγονται προϊόντα ξακουστά στα πέρατα της Ελλάδας: Τσακώνικες μελιτζάνες, μήλα και πατάτες από τον κάμπο της Τεγέας, μέλι από τις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Μαινάλου, κάστανα από τα δάση του Πάρνωνα, μοσχοφίλερο από τον χιλιοτραγουδισμένο αμπελώνα της Μαντίνειας, χειροποίητα ζυμαρικά και τυριά από τα ορεινά χωριά της.
Για όσους αναζητάνε τον εναλλακτικό τουρισμό η φύση του νομού της Αρκαδίας είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο δυνατά χαρτιά της. Από ράφτινγκ στα νερά του Λούσιου και του Αλφειού, πεζοπορίες σε μυθικά φαράγγια, σκι στο χιονοδρομικό κέντρο του Μαινάλου, αναρρίχηση στο Λεωνίδιο, κανό στη λίμνη του Λάδωνα και ποδηλατάδες στις όχθες του.
Ο νομός Αρκαδίας είναι ένας τόπος μοναδικής ομορφιάς και δεν έχει αναδειχθεί όσο του αξίζει. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει γίνει μια σημαντική τουριστική προσπάθεια για την ανάδειξή του. Τα πανέμορφα ορεινά χωριά, τα παραθαλάσσια θέρετρα, τα ιστορικά μνημεία οι αρχαιολογικοί χώροι και τα φυσικά τοπία προσελκύουν επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η τουριστική υποδομή είναι αξιόλογη σε καταλύματα. Παραδοσιακά για τα ορεινά χωριά και πολυτελή σε παραθεριστικά κέντρα.
